İkinci meşrutiyeti müteakip teşekkül eden ilk "Esnaf Cemiyeti " belki ayakkabıcılara Ait değildir.Fakat o tarihten bu yana kurulan Esnaf Cemiyetleri arasında şahsiyet ve hüviyet İktisap eden ve en fazla hayatiyet gösteren cemiyetin, " Ayakkabıcılar Cemiyeti " olduğu Pekala iddia edileblir.

"Gedik"ler tarihe intikal etmiş, "Kahya" lıklar lağedilmiş ve nihayet "Kavafhane" de
(Saraçhanebaşında Dülgerzade camisi karşısında) yanmıştı.Esnaf dağınık,mallarını teşhir edebilecek ve kolaylıkla satabilecek bir pazardan, dertlerini, ihtiyaçlarını, maruz bulundukları müşkülleri aksettirebilecek bir imkan ve vasıtadan mahrumdu.Bir "mesleki teşekkül"e olan lüzum ve zaruret kendisini kuvvetle hissettirmekteydi.

İleri gelen Sanatkarlar arasında, bu mesele adeta günün meselesi haline almıştı.
Ekseriya,merhum " Hüseyin Hakkı bey"in Fatihteki Hilal Kundura mağazasında yapılan Ahbap toplantılarında konuşmaların sıklet merkezini hep bu dava teşkil ediyordu.

Toplantılara Darüşşafakalı Cemal beyde iştirak etmekteydi.Cemal bey daha mektep sıralarında iken dört yıl "1888-1892" kavafhanede Salih ve Şevki ustaların yanında kalfalık yapmıştı.Fakat mektebi bitirdikten sonra, bir daha sanata dönmemişti.Posta müdürlüklerinde bulunmuş ve Darüşşafakada yıllarca kimya okutmuştu.Ancak Birinci Dünya Harbi esnasında Romanyada askeri bir vazife ile bulunduğu sırada bu memleketlerde mevcut mesleki teşekkülleri tetkik ve sanat ve sanatkara temin ettiği faydaları yakından müşahade fırsatını bulmuştu. Sanayimizin kalkınma,gelişme ve serpilmesinde mesleki teşekküllerin ehemmiyetli rolünü tamamı ile kavramış bulunuyordu.Bu itibarla bir vakitler kendisinin de içinde Bulunduğu zümrenin meselelerine samimi bir alaka gösteriyor ve bir an evvel, bir cemiyet Teşkili lüzumunu Hüseyin Hakkı Beye telkin ediyordu.
Nihayet, işi organize etmek ve aralarında çalışmak kaydıyla Hakkı beyi ikna etmeğe Muvaffak oldu.Hüseyin Hakkı bey tanınmış bir sanatkardı.Geniş bir muhiti vardı. Bir kaç Gün içinde Hilal mağazası etrafında bir hale vücuda gelivermişti.
İlk müteşebbisler arasında şu isimler görülmektedir:
Hüseyin Hakkı, Cemal, Asım, A.Haydar, Hacı Arif, Hacı Şevki, Süleyman, Hasan Tahsin, Terlikçi Ahmet, Derviş Fazlı, Halil Sıtkı,Mahir ve İsmail Kemal beyler; Kırımlı Murat efendi, İsmail ve İbrahim biraderler, Ömer Faruk,Edirneli Mehmet, Selman, Selanikli Recep, Şöhret, Naşit, Bursalı Recep, Kasımpaşalı Ali,Ömer Lütfi, Edirneli Hüseyin, Edirneli İbrahim ve Şumnulu Abdullah ustalar.
Hilal Mağazasının üst katındaki odalardan biri cemiyet merkezi ittihaz edilmişti.
Müteşebbisler hummalı bir faaliyetle çalışıyordu.On gün zarfında ( 324 ) kişinin
Cemiyete kaydedildiği görüldü.

İLK KONGRE
"Dersaadet ve biladi selase (1) ayakkabıcı esnafı cemiyeti "adıyla teşekkül eden
cemiyetin ilk kongresi 1337-1921 senesi Mart ayının 18.nci Cuma günü toplandı. İdare Heyeti seçimi yapıldı.

İlk idare heyeti şu zatlardan teşekkül etmişti.
Hüseyin Hakkı. Asım, Mahir, Ömer Faruk, Şumnulu Abdullah , Süleyman,Hasan Tahsin, Terlikçi Ahmet, Derviş Fazlı, Halil Sıtkı, Kasımpaşalı Ali, Hacı Arif beyler.
Reisliğe : Hacı Arif, Reis Vekilliğine: Terlikçi Ahmet ve Cemiyet katipliğine
Cemal beyler intihap edilmişlerdi. Adı 1923-Ağustos ayında " Umum Ayakkabıcı Sanatkaranı Cemiyeti" Olarak değiştirilmiştir.

1923 Eylül ayında muhtelif mıntıkalarda şubeler açılmıştır.
a-Beyoğlu ( Kurtuluş. Kasımpaşa, Galata, Beşiktaş, Kavaklara kadar)
b-Kadıköy (Üsküdar,Anadolu Kavağına kadar olan mıntıka,Adalar)
c-Beyazıt ( Şehzadebaşı,Kumkapı, Zındankapı, Mercan, Tavukpazarı ve civarı)
d-Karagümrük ( Fatih, Şehremeni,Balat, Eyüp.Rami)

1941 yılında Cemiyetin ismi tekrar değiştirilmiş ve İstanbul Umum Ayakkabıcı Sanatkarları Cemiyeti olmuştur.Daha sonra , 4355 sayılı kanunla esnaf odalarının
teşekkülü üzerine İstanbul Umum Ayakkabıcılar Yardım Cemiyeti adını alan cemiyet 5373 sayılı Esnaf Denekleri ve Esnaf Dernekleri Birlikleri kanununa intibak ederek 1950 yılında İstanbul Ayakkabıcı Esnafı Derneği ünvanını almıştır.

1964 yılında yürürlüğe konulan 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu ilede
Esnaf ve Sanatkarlar teşkilatı bugünkü yapısına kavuşmuştur.
1991 Yılında 507 Sayılı Kanunda değişiklik yapan 3741 sayılı kanun ile
İstanbul Ayakkabıcılar Esnaf ve Sanatkarlar adını almıştır.
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunumuz 7.6.2005
tarihinde kabul edilerek 21.6.2005 tarihinde Resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.